σωσίας, ντουμπλίρ, ντουμπλέρ = double, lookalike, stand-in

nickel

Administrator
Staff member
Δεν πάνε πολλές μέρες που εντόπισα σε μια δουλειά έναν σωσία ανάμεσα σε έναν ελευθερωτή και έναν σωτήρα. Παρερμηνεία του σωσία, που λόγω ταξιδίων δεν έχει πια σχέση με το σώζω. Το θυμήθηκα με το Χιουμοριστικό γλωσσάρι όρων κινηματογράφου, όπου «Stand-in doubles for an actor (who is relaxing in his caravan or writing foolish articles) while the scene is being lit. Assists with crowd control and lays actοrs’ table for lunch».

Ο σωσίας βγαίνει από το σώζω και ήταν συνηθισμένο όνομα στην αρχαιότητα — «a typical slave name in comedy» λέει το Oxford Latin Dictionary, αλλά μη με ρωτήσετε γιατί τέτοια προτίμηση.

Πάντως, ο πιο γνωστός Σωσίας των αρχαίων ήταν ο Sosia του Πλαύτου. Στην κωμωδία Αμφιτρύωνας, ο Θηβαίος στρατηγός απουσιάζει στον πόλεμο μαζί με τον υπηρέτη του τον Σωσία και ο Δίας μεταμορφώνεται σε Αμφιτρύωνα για να πλαγιάσει με τη γυναίκα του στρατηγού την Αλκμήνη (κάπως έτσι μας προέκυψε ο Ηρακλής). Ο Ερμής κρατάει τσίλιες μην επιστρέψει ο κανονικός Αμφιτρύωνας και γίνει το σώσε. Μεταμορφώνεται σε Σωσία και, όταν εμφανίζεται ο δούλος, του ρίχνει ένα μπερντάχι ξύλο για να τον διώξει. Παθαίνει πλάκα ο Σωσίας που έφαγε ξύλο από τον εαυτό του κλπ κλπ.

Η κωμωδία βρήκε πολλούς μιμητές (Μολιέρο, Ντράιντεν, φον Κλάιστ). Ο Ζιροντού ισχυρίζεται το 1929 ότι μας έδωσε την 38η εκδοχή στο Amphitryon 38.

Στο μεταξύ, οι Γάλλοι από τον Sosie έχουν φτιάξει τον sosie, συνώνυμο του double και του doublure. Από τους Γάλλους εμπνευστήκαμε και αρχίσαμε κι εμείς να χρησιμοποιούμε τον σωσία με αυτή τη σημασία, περίπου από το τέλος του 19ου αιώνα.



Αμφιτρύων στο πρωτότυπο και σε αγγλική μετάφραση στο Gutenberg
 
Να προσθέσουμε και το doppelganger ως μετάφραση του σωσίας με τη μη κινηματογραφική έννοια.
 
Top