Το μόριο μη είναι από τις λέξεις που παίζουν ακόμα το παιχνίδι «Θέλει ή δεν θέλει τελικό ν;». Η γραμματική έκανε υποχρεωτικό το –ν στο αρσενικό άρθρο, κάποιοι ζητάνε να λέμε μόνο την και για τα θηλυκά (όπως στην καθαρεύουσα), αλλά για το μη/μην δεν έχω ακούσει ακόμα αίτημα να λέμε πάντα μην (π.χ. Μην φτιάχνεσαι…). Ίσως φταίει που σε κάποιες περιπτώσεις είναι μόνο μη (π.χ. τα μη αλκοολούχα).
Αφού εδώ ισχύει ο κανόνας του τελικού –ν, ας τον ξαναπούμε: λέμε και γράφουμε μην όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν, τα σύμφωνα κ, π, τ, τα διπλά ξ και ψ ή τα δίψηφα μπ, ντ, γκ. Κάποιοι, όπως το Κέντρο Λεξικολογίας, λένε ότι τα δίψηφα δεν χρειάζονται άλλη ηχηρότητα — μπορούμε να έχουμε «Μη ντρέπεσαι» αντί για «Μην ντρέπεσαι» (η πιάτσα του Γκουγκλ τα έχει σχεδόν μοιρασμένα). Αν γράφετε για κάποιον που πηγαίνει με τις σχολικές γραμματικές, ας βάζετε –ν και στα δίψηφα.
Στα αρχαία είχα μόνο μη, οπότε, αν αναφέρετε κάποιο αρχαίο γνωμικό, μην μπείτε στον πειρασμό να κάνετε μην το μη: Π.χ. Ο συ μισείς, ετέρω μη ποιήσης. Μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν.
Δεν γράφουμε ποτέ μην αν συνδυάζουμε το μόριο με ονοματικούς τύπους (ουσιαστικό ή επίθετο) για να δώσουμε το αντίθετο της σημασίας τους:
η μη αντιστρεψιμότητα
οι μη κυβερνητικές οργανώσεις
η μη κερδοσκοπική εταιρεία
η αναγνώριση ή μη κάποιου πτυχίου
Και βέβαια:
Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος.
Δεν βάζουμε ενωτικό ανάμεσα στο μη και τη λέξη που ακολουθεί, ακόμα κι αν αποδίδουμε αγγλικό όρο που χρησιμοποιεί ενωτικό για να συνδέσει το non με το ουσιαστικό ή το επίθετο που ακολουθεί — τουλάχιστον η γραμματική μας το θεωρεί ακόμα αγγλισμό:
non-payment = η μη καταβολή
non-active population = ο μη ενεργός πληθυσμός
Υπάρχουν και κάποιες άλλες (σπανιότερες) περιπτώσεις που το μη δεν παίρνει τελικό –ν, αλλά εμένα τώρα με ενδιαφέρουν οι μετοχές σε –οντας/–ώντας. Τι λέμε: μη έχοντας ή μην έχοντας;
Στο ΛΚΝ (που μόνο αυτό έχει βάλει το κύριο λήμμα στο μην!) δεν λέει κάτι που να αποκλείει το μην σ’ αυτή την περίπτωση, ενώ στα παραδείγματά του χρησιμοποιεί μην, έστω κι αν πρέπει να αντικαταστήσεις τις ~:
III1. με μετοχές ενεργητικού ενεστώτα δηλώνει αντίθεση προς την έννοια της μετοχής: Kαθόταν αμήχανος μην ξέροντας πώς να αρχίσει. Mη θέλοντας να μας ξυπνήσει. Μην έχοντας πού αλλού να πάει. (έκφρ.) θέλοντας* και μη.
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=μην&dq=
Ίδια περίπτωση και στο ΝΕΛ του Κριαρά:
Σταμάτησε μην ξέροντας τι να κάνει.
Το ΛΝΕΓ τηρεί αιδήμονα σιγή στο λήμμα μη, αλλά εντόπισα τα παρακάτω παραδείγματα σε άλλα λήμματα:
λήμμα γερούνδιο, στο πλαίσιο: … Η Λατινική, μη έχοντας άρθρο, προκειμένου να σχηματίσει τύπους αντίστοιχους προς το έναρθρο απαρέμφατο…
λήμμα ήσκιος, στην ετυμολογία: Η γρ. με ί- (ίσκιος) είναι εσφαλμ., μη έχοντας ετυμολογική στήριξη.
λήμμα ποντίκι: το ποντίκι που βρυχάται για κάποιον που εκτοξεύει απειλές μη έχοντας συναίσθηση τής αδυναμίας του.
Τι λένε οι ιστοσελίδες;
μη έχοντας 164.000 ευρήματα
μην έχοντας 117.000 ευρήματα
Υπενθυμίζω ότι τα ευρήματα δεν είναι καθόλου αξιόπιστα. Ζήτησα «τους μη έχοντας» και μου βρήκε… 478.000. Ζήτησα «μη έχοντας τι» και μου βρήκε 159.000. Δεν βγαίνει άκρη έτσι.
Έχω την εντύπωση ότι κάποιοι επηρεάζονται από τη φράση «οι μη έχοντες», οπότε επηρεάζεται και η νεοελληνική μετοχή τους. Εσείς τι λέτε;
Αφού εδώ ισχύει ο κανόνας του τελικού –ν, ας τον ξαναπούμε: λέμε και γράφουμε μην όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν, τα σύμφωνα κ, π, τ, τα διπλά ξ και ψ ή τα δίψηφα μπ, ντ, γκ. Κάποιοι, όπως το Κέντρο Λεξικολογίας, λένε ότι τα δίψηφα δεν χρειάζονται άλλη ηχηρότητα — μπορούμε να έχουμε «Μη ντρέπεσαι» αντί για «Μην ντρέπεσαι» (η πιάτσα του Γκουγκλ τα έχει σχεδόν μοιρασμένα). Αν γράφετε για κάποιον που πηγαίνει με τις σχολικές γραμματικές, ας βάζετε –ν και στα δίψηφα.
Στα αρχαία είχα μόνο μη, οπότε, αν αναφέρετε κάποιο αρχαίο γνωμικό, μην μπείτε στον πειρασμό να κάνετε μην το μη: Π.χ. Ο συ μισείς, ετέρω μη ποιήσης. Μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν.
Δεν γράφουμε ποτέ μην αν συνδυάζουμε το μόριο με ονοματικούς τύπους (ουσιαστικό ή επίθετο) για να δώσουμε το αντίθετο της σημασίας τους:
η μη αντιστρεψιμότητα
οι μη κυβερνητικές οργανώσεις
η μη κερδοσκοπική εταιρεία
η αναγνώριση ή μη κάποιου πτυχίου
Και βέβαια:
Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος.
Δεν βάζουμε ενωτικό ανάμεσα στο μη και τη λέξη που ακολουθεί, ακόμα κι αν αποδίδουμε αγγλικό όρο που χρησιμοποιεί ενωτικό για να συνδέσει το non με το ουσιαστικό ή το επίθετο που ακολουθεί — τουλάχιστον η γραμματική μας το θεωρεί ακόμα αγγλισμό:
non-payment = η μη καταβολή
non-active population = ο μη ενεργός πληθυσμός
Υπάρχουν και κάποιες άλλες (σπανιότερες) περιπτώσεις που το μη δεν παίρνει τελικό –ν, αλλά εμένα τώρα με ενδιαφέρουν οι μετοχές σε –οντας/–ώντας. Τι λέμε: μη έχοντας ή μην έχοντας;
Στο ΛΚΝ (που μόνο αυτό έχει βάλει το κύριο λήμμα στο μην!) δεν λέει κάτι που να αποκλείει το μην σ’ αυτή την περίπτωση, ενώ στα παραδείγματά του χρησιμοποιεί μην, έστω κι αν πρέπει να αντικαταστήσεις τις ~:
III1. με μετοχές ενεργητικού ενεστώτα δηλώνει αντίθεση προς την έννοια της μετοχής: Kαθόταν αμήχανος μην ξέροντας πώς να αρχίσει. Mη θέλοντας να μας ξυπνήσει. Μην έχοντας πού αλλού να πάει. (έκφρ.) θέλοντας* και μη.
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=μην&dq=
Ίδια περίπτωση και στο ΝΕΛ του Κριαρά:
Σταμάτησε μην ξέροντας τι να κάνει.
Το ΛΝΕΓ τηρεί αιδήμονα σιγή στο λήμμα μη, αλλά εντόπισα τα παρακάτω παραδείγματα σε άλλα λήμματα:
λήμμα γερούνδιο, στο πλαίσιο: … Η Λατινική, μη έχοντας άρθρο, προκειμένου να σχηματίσει τύπους αντίστοιχους προς το έναρθρο απαρέμφατο…
λήμμα ήσκιος, στην ετυμολογία: Η γρ. με ί- (ίσκιος) είναι εσφαλμ., μη έχοντας ετυμολογική στήριξη.
λήμμα ποντίκι: το ποντίκι που βρυχάται για κάποιον που εκτοξεύει απειλές μη έχοντας συναίσθηση τής αδυναμίας του.
Τι λένε οι ιστοσελίδες;
μη έχοντας 164.000 ευρήματα
μην έχοντας 117.000 ευρήματα
Υπενθυμίζω ότι τα ευρήματα δεν είναι καθόλου αξιόπιστα. Ζήτησα «τους μη έχοντας» και μου βρήκε… 478.000. Ζήτησα «μη έχοντας τι» και μου βρήκε 159.000. Δεν βγαίνει άκρη έτσι.
Έχω την εντύπωση ότι κάποιοι επηρεάζονται από τη φράση «οι μη έχοντες», οπότε επηρεάζεται και η νεοελληνική μετοχή τους. Εσείς τι λέτε;
