Ο στίχος του Πτωχοπρόδρομου είναι στην υπογραφή του Philip, αλλά εμένα τώρα μου ήρθε η απορία για εκείνο το «ωσάν εσέναν έχει», το οποίο διαβάζω ότι σημαίνει «ποιος τη χάρη σου!». Περίεργο. Ταιριάζει στο νόημα, αλλά...
Ολόκληρο το ποίημα του Πτωχοπρόδρομου με μετάφραση θα το βρείτε σ' αυτή τη σελίδα με ελληνικά ποιήματα μεταφρασμένα στα αγγλικά:
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/various_hellenic_poems_translation.htm
Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα πέντε διαφορετικές αποδόσεις της φράσης «ωσάν εσέναν έχει», που σημαίνει ότι δεν έχω μόνο εγώ πρόβλημα. Προτιμώ την απόδοση που έβαλα πρώτη — μου φαίνεται πιο λογική:
Ολόκληρο το ποίημα του Πτωχοπρόδρομου με μετάφραση θα το βρείτε σ' αυτή τη σελίδα με ελληνικά ποιήματα μεταφρασμένα στα αγγλικά:
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/various_hellenic_poems_translation.htm
Ἀπὸ µικρόθεν µ΄ἔλεγεν ὁ γέρων ὁ πατήρ µου·
«Παιδίν µου, µάθε γράµµατα καὶ ὡσὰν ἐσέναν ἔχει.
Βλέπεις τὸν δεῖνα, τέκνον µου, πεζὸς περιεπάτει,
καὶ τώρα διπλοεντέληνος καὶ παχυµουλαρᾶτος.
Αὐτός, ὅταν ἐµάνθανε, ὑπόδησιν οὐκ εἶχεν,
καὶ τώρα βλέπεις τὸν φορεῖ τὰ µακρυµύτικά του.
Αὐτός, ὅταν ἐµάνθανε, ποτέ του οὐκ ἐκτενίσθη,
καὶ τώρα καλοκτένιστος καὶ καµαροτριχάρης.
Αὐτός, ὅταν ἐµάνθανε, λουτρόθυραν οὐκ εἶδε,
καὶ τώρα λουτρακίζεται τρίτον τὴν ἑβδοµάδα.
Αὐτός, ὁ κόλπος του ἔγεµε φθεῖρας ἀµυγδαλάτας,
καὶ τώρα τὰ ὑπέρπυρα γέµει τὰ µανοηλάτα.
Καὶ πείσθητι γεροντικοῖς καὶ πατρικοῖς μοι λόγοις,
καὶ µάθε τὰ γραµµατικά, καὶ ὡσὰν ἐσέναν ἔχει.»
Καὶ ἔµαθον τὰ γραµµατα μετὰ πολλοῦ τοῦ κόπου.
Ἀφ΄οὗ δὲ τάχα γέγονα γραµµατικὸς τεχνίτης,
ἐπιθυµῶ καὶ τὸ ψωµὶν καὶ τοῦ ψωµιοῦ τὴν µάνναν·
ὑβρίζω τὰ γραµµατικά, λέγω μετὰ δακρύων·
«Ἀνάθεµαν τὰ γράµµατα, Χριστέ, καὶ ὁποῦ τὰ θέλει,
ἀνάθεµαν καὶ τὸν καιρὸν καὶ ἐκείνην τὴν ἠµέραν,
καθ΄ἥν µε παρεδώκασιν εἰς τὸ διδασκαλεῖον,
πρὸς τὸ νὰ µάθω γράµµατα, τάχα νὰ ζῶ ἀπ΄ἐκεῖνα!»
Ἐδάρε τότε ἂν µ΄ἔποικαν τεχνίτην χρυσοράπτην,
ἀπ΄αὐτοὺς ὁποῦ κάµνουσι τὰ κλαπωτὰ καὶ ζῶσι,
καὶ ἔµαθα τέχνην κλαπωτὴν τὴν περιφρονηµένην,
οὐ µὴ ἤνοιγα τὸ ἀρµάριν µου καὶ ηὔρισκα ὅτι γέµει
ψωµίν, κρᾶσιν πληθυντικὸν καὶ θυννοµαγειρίαν,
καὶ παλαµιδοκόµµατα καὶ τσίρους καὶ σκουµπρία·
παρ΄οὗ ὅτι τώρα ἀνοίγω το, βλέπω τοὺς πάτους ὅλους,
καὶ βλέπω χαρτοσάκουλα γεµάτα µὲ χαρτία.
Ἀνοίγω τὴν ἀρκλίτσαν µου, νὰ εὕρῳ ψωµὶν κοµµάτιν,
καὶ εὑρίσκω χαρτοσάκουλον ἄλλο µικροτερίτσιν.
Ἁπλώνω εἰς τὸ περσίκιν µου, γυρεύω τὸ πουγγίν µου,
διὰ στάµενον τὸ ψηλαφῶ, καὶ αὐτὸ γέµει χαρτία.
Ἀφ΄οὗ δὲ τὰς γωνίας µου τὰς ὅλας ψηλαφήσω,
ἵσταµαι τότε κατηφὴς καὶ ἀποµεριµνηµένος,
λιποθυµῶ καὶ ὀλιγωρῶ ἐκ τῆς πολλῆς µου πείνας·
καὶ ἀπὸ τὴν πεῖναν τὴν πολλὴν καὶ τὴν στενοχωρίαν
γραµµάτων καὶ γραµµατικῶν τὰ κλαπωτὰ προκρίνω.
«Παιδίν µου, µάθε γράµµατα καὶ ὡσὰν ἐσέναν ἔχει.
Βλέπεις τὸν δεῖνα, τέκνον µου, πεζὸς περιεπάτει,
καὶ τώρα διπλοεντέληνος καὶ παχυµουλαρᾶτος.
Αὐτός, ὅταν ἐµάνθανε, ὑπόδησιν οὐκ εἶχεν,
καὶ τώρα βλέπεις τὸν φορεῖ τὰ µακρυµύτικά του.
Αὐτός, ὅταν ἐµάνθανε, ποτέ του οὐκ ἐκτενίσθη,
καὶ τώρα καλοκτένιστος καὶ καµαροτριχάρης.
Αὐτός, ὅταν ἐµάνθανε, λουτρόθυραν οὐκ εἶδε,
καὶ τώρα λουτρακίζεται τρίτον τὴν ἑβδοµάδα.
Αὐτός, ὁ κόλπος του ἔγεµε φθεῖρας ἀµυγδαλάτας,
καὶ τώρα τὰ ὑπέρπυρα γέµει τὰ µανοηλάτα.
Καὶ πείσθητι γεροντικοῖς καὶ πατρικοῖς μοι λόγοις,
καὶ µάθε τὰ γραµµατικά, καὶ ὡσὰν ἐσέναν ἔχει.»
Καὶ ἔµαθον τὰ γραµµατα μετὰ πολλοῦ τοῦ κόπου.
Ἀφ΄οὗ δὲ τάχα γέγονα γραµµατικὸς τεχνίτης,
ἐπιθυµῶ καὶ τὸ ψωµὶν καὶ τοῦ ψωµιοῦ τὴν µάνναν·
ὑβρίζω τὰ γραµµατικά, λέγω μετὰ δακρύων·
«Ἀνάθεµαν τὰ γράµµατα, Χριστέ, καὶ ὁποῦ τὰ θέλει,
ἀνάθεµαν καὶ τὸν καιρὸν καὶ ἐκείνην τὴν ἠµέραν,
καθ΄ἥν µε παρεδώκασιν εἰς τὸ διδασκαλεῖον,
πρὸς τὸ νὰ µάθω γράµµατα, τάχα νὰ ζῶ ἀπ΄ἐκεῖνα!»
Ἐδάρε τότε ἂν µ΄ἔποικαν τεχνίτην χρυσοράπτην,
ἀπ΄αὐτοὺς ὁποῦ κάµνουσι τὰ κλαπωτὰ καὶ ζῶσι,
καὶ ἔµαθα τέχνην κλαπωτὴν τὴν περιφρονηµένην,
οὐ µὴ ἤνοιγα τὸ ἀρµάριν µου καὶ ηὔρισκα ὅτι γέµει
ψωµίν, κρᾶσιν πληθυντικὸν καὶ θυννοµαγειρίαν,
καὶ παλαµιδοκόµµατα καὶ τσίρους καὶ σκουµπρία·
παρ΄οὗ ὅτι τώρα ἀνοίγω το, βλέπω τοὺς πάτους ὅλους,
καὶ βλέπω χαρτοσάκουλα γεµάτα µὲ χαρτία.
Ἀνοίγω τὴν ἀρκλίτσαν µου, νὰ εὕρῳ ψωµὶν κοµµάτιν,
καὶ εὑρίσκω χαρτοσάκουλον ἄλλο µικροτερίτσιν.
Ἁπλώνω εἰς τὸ περσίκιν µου, γυρεύω τὸ πουγγίν µου,
διὰ στάµενον τὸ ψηλαφῶ, καὶ αὐτὸ γέµει χαρτία.
Ἀφ΄οὗ δὲ τὰς γωνίας µου τὰς ὅλας ψηλαφήσω,
ἵσταµαι τότε κατηφὴς καὶ ἀποµεριµνηµένος,
λιποθυµῶ καὶ ὀλιγωρῶ ἐκ τῆς πολλῆς µου πείνας·
καὶ ἀπὸ τὴν πεῖναν τὴν πολλὴν καὶ τὴν στενοχωρίαν
γραµµάτων καὶ γραµµατικῶν τὰ κλαπωτὰ προκρίνω.
Από το σχολικό βιβλίο:
διπλοεντέλινος: με διπλά λουριά στο άλογό του·
τα μακρυμύτικα: ακριβά παπούτσια της εποχής·
λουτρακίζεται τρίτον την εβδομάδα: πλένεται στα δημόσια λουτρά τρεις φορές την εβδομάδα
ο κόλπος του έγεμε φθείρας αμυγδαλάτας: το στήθος του είχε (γέμιζε από) ψείρες στο μέγεθος αμύγδαλου
τα υπέρπυρα τα μανοηλάτα: χρυσά βυζαντινά νομίσματα με την εικόνα του αυτοκράτορα Μανουήλ (Κομνηνού)
προς το να μάθω: για να μάθω·
αρκλίτσα: κουφωτό ντουλάπι στον τοίχο, κυρίως για ψωμί·
μικροτερίτσιν: πιο μικρό·
περσίκι: θυλάκιο, η σημερινή τσέπη·
στάμενο: δεκάρα·
απομεριμνημένος: πολύ συλλογισμένος, προβληματισμένος·
γραμμάτων και γραμματικών τα κλαρωτά προκρίνω: προτιμώ τα ακριβά (χρυσοκεντημένα) ρούχα από τα γράμματα και τους γραφιάδες (τους γραμματείς)
διπλοεντέλινος: με διπλά λουριά στο άλογό του·
τα μακρυμύτικα: ακριβά παπούτσια της εποχής·
λουτρακίζεται τρίτον την εβδομάδα: πλένεται στα δημόσια λουτρά τρεις φορές την εβδομάδα
ο κόλπος του έγεμε φθείρας αμυγδαλάτας: το στήθος του είχε (γέμιζε από) ψείρες στο μέγεθος αμύγδαλου
τα υπέρπυρα τα μανοηλάτα: χρυσά βυζαντινά νομίσματα με την εικόνα του αυτοκράτορα Μανουήλ (Κομνηνού)
προς το να μάθω: για να μάθω·
αρκλίτσα: κουφωτό ντουλάπι στον τοίχο, κυρίως για ψωμί·
μικροτερίτσιν: πιο μικρό·
περσίκι: θυλάκιο, η σημερινή τσέπη·
στάμενο: δεκάρα·
απομεριμνημένος: πολύ συλλογισμένος, προβληματισμένος·
γραμμάτων και γραμματικών τα κλαρωτά προκρίνω: προτιμώ τα ακριβά (χρυσοκεντημένα) ρούχα από τα γράμματα και τους γραφιάδες (τους γραμματείς)
Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα πέντε διαφορετικές αποδόσεις της φράσης «ωσάν εσέναν έχει», που σημαίνει ότι δεν έχω μόνο εγώ πρόβλημα. Προτιμώ την απόδοση που έβαλα πρώτη — μου φαίνεται πιο λογική:
- My child, learn letters, for there are others like you
- My son, learn letters, if you want to be successful
- Learn letters, boy, as much as you are able
- My child learn letters and no-one will be like you
- Learn letters, boy, and there'll be no-one like you
