γκαγκάν (Από τον Κίπλινγκ ως τον Σαββόπουλο)

nickel

Administrator
Staff member
Η Τζόαν Φοντέιν, που πέθανε πριν λίγες μέρες, έγινε γνωστή από τη αμερικάνικη ταινία Γκάνγκα Ντιν (Gunga Din) του 1939, με πρωταγωνιστές τον Κάρι Γκραντ και τον Ντάγκλας Φέρμπανκς Τζούνιορ. Η ταινία πήρε το όνομά της από το γνωστό (στους Εγγλέζους) ποίημα του Κίπλινγκ για έναν Ινδό νερουλά που με τον ηρωισμό του και την αυτοθυσία του ανατρέπει τα βρετανικά ρατσιστικά στερεότυπα (για τα οποία έχει και ο Κίπλινγκ τις ευθύνες του).

Το ποίημα το βρίσκετε εκεί ή εδώ πιο κάτω. Μου αρέσει η απαγγελία που έχει αυτό το βιντεάκι (το ποίημα ξεκινά στο 1:00 λεπτό).


(Θέλει διόρθωση το *Γκούνγκα σε λεζάντα της Βικιπαίδειας.)


Διαβάζω τώρα ότι ο Σαββόπουλος ονόμασε Γκαγκαντίν την παράσταση που ανέβασε αυτές τις μέρες (μαζί με Ζουγανέλη, Μαχαιρίτσα και Μπουλά):

Την εξήγησή του για τον τίτλο της παράστασης, θέλησε να δώσει ο Διονύσης Σαββόπουλος, καθώς όπως ο ίδιος αποκάλυψε «είναι «κλεμμένος» από την παλιά αγγλική ταινία της δεκαετίας του 1930 και το περίφημο «γκαγκάν γκαγκάν» που συνεχίζει να ακούγεται ως τις μέρες μας, και δηλώνει πολύ απλά το: «είμαστε εδώ, όλοι μαζί για να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες».
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_09/12/2013_531434

Το «γκαγκάν γκαγκάν» δεν έχει σχέση με την ταινία (που είναι αμερικάνικη, πάνω σε μια ιδέα από αγγλικό ποίημα) και επίσης δεν πρέπει να έχει σχέση με το γαλλικό γκαγκά ή τη Λαίδη Γκάγκα. Δεν το έχουν τα λεξικά. (Δεν θεωρώ ότι ο Σαββόπουλος συνδέει ετυμολογικά αυτά τα τρία. Απλώς τα συναναφέρει σαν εμπνεύσεις.)

Συμφωνώ με την άποψη κάποιων στο slang.gr ότι το γκαγκάν είναι ηχοποίητο, μίμηση των ηρωικών ήχων χολιγουντιανών ταινιών, και ιδιαίτερα της επέλασης του ιππικού. Χρησιμοποιήθηκε επίσης σαν επίθετο για να περιγράψει κάτι πολύ καλό, τσίφτικο ή και μεγαλειώδες, όπως στον υπότιτλο περιοδικού: «το πιο γκαγκάν περιοδικό των Βαλκανίων». Και έχει και υπερθετικό, το καραγκαγκάν. Περισσότερα για την ιστορία του δεν μπορώ να πω χωρίς ψάξιμο.


Το γκαγκάν δεν έχει σχέση με το γαλλικό gaga για τον γεροξεκούτη. Τώρα, αν ξέρετε κάτι περισσότερο, με χαρά θα το μάθω. Εγώ πάω να βρω Gunga Din για κατέβασμα και για να εντοπίσω τα σημεία που έκλεψε ο Σπίλμπεργκ όταν έφτιαχνε τους Κυνηγούς της χαμένης κιβωτού.

Rudyard Kipling’s
Gunga Din


You may talk o' gin and beer
When you're quartered safe out 'ere,
An' you're sent to penny-fights an' Aldershot it;
But when it comes to slaughter
You will do your work on water,
An' you'll lick the bloomin' boots of 'im that's got it.
Now in Injia's sunny clime,
Where I used to spend my time
A-servin' of 'Er Majesty the Queen,
Of all them blackfaced crew
The finest man I knew
Was our regimental bhisti, Gunga Din.
He was "Din! Din! Din!
"You limpin' lump o' brick-dust, Gunga Din!
"Hi! Slippy hitherao!
"Water, get it! Panee lao
"You squidgy-nosed old idol, Gunga Din."

The uniform 'e wore
Was nothin' much before,
An' rather less than 'arf o' that be'ind,
For a piece o' twisty rag
An' a goatskin water-bag
Was all the field-equipment 'e could find.
When the sweatin' troop-train lay
In a sidin' through the day,
Where the 'eat would make your bloomin' eyebrows crawl,
We shouted " Harry By!"
Till our throats were bricky-dry,
Then we wopped 'im 'cause 'e couldn't serve us all.
It was "Din! Din! Din!
"You 'eathen, where the mischief 'ave you been?
"You put some juldee in it
"Or I'll marrow you this minute
"If you don't fill up my helmet, Gunga Din!"

'E would dot an' carry one
Till the longest day was done;
An' 'e didn't seem to know the use o' fear.
If we charged or broke or cut,
You could bet your bloomin' nut,
'E'd be waitin' fifty paces right flank rear.
With 'is mussick' on 'is back,
'E would skip with our attack,
An' watch us till the bugles made "Retire,"
An' for all 'is dirty 'ide
'E was white, clear white, inside
When 'e went to tend the wounded under fire!
It was "Din! Din! Din!"
With the bullets kickin' dust-spots on the green
When the cartridges ran out,
You could hear the front-ranks shout,
"Hi! ammunition-mules an' Gunga Din!"

I sha'n't forgit the night
When I dropped be'ind the fight
With a bullet where my belt-plate should 'a' been.
I was chokin' mad with thirst,
An' the man that spied me first
Was our good old grinnin', gruntin' Gunga Din.
'E lifted up my 'ead,
An' he plugged me where I bled, An' 'e guv me 'arf-a-pint o' water green.
It was crawlin' and it stunk,
But of all the drinks I've drunk,
I'm gratefullest to one from Gunga Din.
It was "Din! Din! Din!
"'Ere's a beggar with a bullet through 'is spleen"
"'E's chawin' up the ground,
"An' 'e's kickin' all around:
"For Gawd's sake git the water, Gunga Din!

'E carried me away
To where a dooli lay,
An' a bullet come an' drilled the beggar clean.
'E put me safe inside,
An' just before 'e died,
"I 'ope you liked your drink" sez Gunga Din.
So I'll meet 'im later on
At the place where 'e is gone
Where it's always double drill and no canteen.
'E'll be squattin' on the coals
Givin' drink to poor damned souls,
An' I'll get a swig in hell from Gunga Din!
Yes, Din! Din! Din!
You Lazarushian-leather Gunga Din!
Though I've belted you and flayed you,
By the livin' Gawd that made you,
You're a better man than I am, Gunga Din!


http://en.wikipedia.org/wiki/Gunga_Din
http://en.wikipedia.org/wiki/Gunga_Din_(film)

http://www.slang.gr/lemma/show/gkagkan_12314/
http://www.slang.gr/lemma/show/gkagkan_gkagkan_12368
http://www.slang.gr/lemma/show/karagkagkan_10985
 
Περισσότερα δεν ξέρω, αλλά κι η δική μου άποψη είναι ότι το γκαγκάν προέρχεται από τα αλογάκια που καβαλάμε και από το ιππικό των ταινιών.
 

Earion

Moderator
Staff member
Το ψευδώνυμό της η Λαίδη Γκάγκα το πήρε από ένα τραγούδι των Κουήν, που λεγόταν Ρέιντιο Γκάγκα.

The name “Gaga” comes from a Queen song called “Radio Gaga,” which was a critique both of the new music video revolution, and the commercialization of radio, with radio stations playing the same songs over and over.



Αυτό το Gaga το έχω συναντήσει και σ' ένα παλιότερο δημοσίευμα με συναρπαστικές προεκτάσεις, του οποίου θα σας δώσω μια γεύση μόνο:

Η Φάτα Μοργκάνα στην Εύβοια, φυλακισμένη στη βραχονησίδα Ευρίπου

Johannes Koder

Αρχίζω την ανακοίνωσή μου με ένα παράθεμα από ιταλικό ταξιδιωτικό ημερολόγιο του 14ου αιώνα:

... Στο στενό της θάλασσας, που χωρίζει το νησί από τη στεριά, υπάρχει ένα παλιό και μεγάλο κάστρο μέσα σ' ένα νησάκι μέσα στο στενό της θάλασσας, που λένε πως ήταν το κάστρο της Φάτας Μοργκάνας, της Κυράς της Λίμνης και μητέρας της Ποτσέλλας Γάγας. Και λένε πως σ' αυτό το κάστρο ο κυρ Καλβάνος ήταν φυλακισμένος. ...

Αυτή την παράξενη ιστορία διηγείται ο Νικόλαος ντε Μαρτόνι, περιγράφοντας στο ημερολόγιό του του τη Χαλκίδα. Ο Νικόλαος ήταν συμβολαιογράφος στην Καρινόλα, μια μικρή πόλη κοντά στην Κάπουα της Καμπανάς. Αρρώστησε σοβαρά και είχε κάνει όρκο ότι, σε περίπτωση ανάρρωσης, θα επισκεφθεί ωςπροσκυνητής τους ΑγίουςΤόπους. Πράγματι το 1394 ταξίδεψε στην Αίγυπτο ... στο Σινά, τα Ιεροσύλμα και όλα τα προσκυνήματα της Παλαιστίνης. Επιστρέφοντας μέσωΚύπρου, Ρόδου και Κω, ... [έφτασε στην Αθήνα κι από εκεί στη Χαλκίδα], όπου παρέμεινε από 26 Φεβρουαρίου μέχρι τις 2 Απριλίου. ... Πρόκειται, κατά την προσωπική μου άποψη, για ένα ωραίο παράδειγμα της μετανάστευσης λογοτεχνικών ή, πιο συγκεκριμένα, μυθικών μοτίβων. Κατ' αρχήν πρέπει να υπογραμμίσω ότι χωρίς καμιά αμφιβολία δεν πρόκειται για κατασκεύασμα της φαντασίας του Μαρτόνι, διότι το ημερολόγιό του αποδείχτηκε, με βάση τα όσα περιγράφει, άξιο εμπιστοσύνης. Είμαι επομένως πεπεισμένος ότι ο συγγραφέας αποδίδει ό,τι άκουσε από τους Ιταλούς του Νεγροπόντε*, καθώς ήταν φιλοξενούμενος στο βενετσιάνικο ξενώνα στη Χαλκίδα ...

Ταυτίζει λοιπόν ο Νικόλαος το antiquum et magnum hedificium insulatum dicto brachio maris, το «αρχαίο και μεγάλο κτήριο» στο βράχο μέσα στον Εύριπο, με το castrum Fate Morgane, τον πύργο της νεράιδας Μοργκάνας, η οποία είναι η κυρά της λίμνης (domina Laci) και μητέρα της Pozella Gaga, για να προσθέσει ότι κάποτε ο κυρ Calvanus ήταν φυλακισμένος μέσα στον πύργο του βράχου. Τα ονόματα Μοργκάνα, Ποτσέλλα Γκάγκα και Καλβάνος μας οδηγούν αρχικά σε ένα προχριστιανικό θρυλικό περιβάλλον, οι απαρχές του οποίου βρίσκονται περίπου 2500 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την Εύβοια, και συγκεκριμένα στην Αγγλία και στο μεταίχμιο από την αρχαία εποχή στον πρώιμο Μεσαίωνα. Πρόκειται για τον κύκλο του βασιλέα Αρθούρου ... [και] ... των ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης.


Βενετία και Εύβοια: από τον Έγριπο στο Νεγροπόντε: πρακτικά διεθνούς συνεδρίου, Χαλκίδα, 12-14 Νοεμβρίου 2004. Επιμέλεια Χρύσα Α. Μαλτέζου, Χριστίνα Ε. Παπακώστα. Αθήνα: Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας και Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών, 2006, σ. 219-220.


-----------------------------
* Ονομασία που έδιναν οι Λατίνοι στη Χαλκίδα και κατ' επέκταση σε όλη την Εύβοια.
 

daeman

Administrator
Staff member
...
Του Διογένη το τσιφτετέλι - Νίκος Παπάζογλου

(Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης, Μουσική: Νίκος Κυπουργός)

Δυόμισι χιλιάδες χρόνια μ' αγαπάς τρελά, μου λες
Ωχ αυτές βρε οι τρελές σου οι υπερβολές
Μια στιγμή αν μ' αγαπούσες, μια στιγμίτσα μόνο αν
Στο ριλάξ θα την περνούσα μια ζωή γκαγκάν


Του Διογένη εγγονό με έχεις καταντήσει
Και στα ίσια θα στο πω σ' αρχαίο μέλλον ζούμε κι οι δυο
Για πιθάρι έχω το νου, φανάρι την καρδιά μου
Ψάχνω ακόμα και παντού να σε βρω ψεύτρα, εδώ και τωρατζού

Ζώντας στη δικιά σου φρίκη εκατάντησα φρικιό
Την αγάπη χάπι κάνεις να την καταπιώ
Η δικιά μας ιστορία σαν τον αττικό ουρανό
Μα μπουκάρει η αιθάλη και αιθαλοτυφλώ
 

nickel

Administrator
Staff member
The 1939 film Gunga Din concerns three British sergeants and Gunga Din, their native water bearer, who fight the Thuggee in colonial British India.
http://en.wikipedia.org/wiki/Thuggee

Η ταινία ξεκινάει με μια ομάδα προσκυνητών που ζητούν να ταξιδέψουν μαζί με ένα έφιππο απόσπασμα Βρετανών στρατιωτών, τάχατες για να έχουν την προστασία τους από ληστές. Τη νύχτα αποδεικνύεται ότι η ομάδα των προσκυνητών είναι το ινδικό αντίστοιχο των ασασίνων — Thuggees, ασασίνοι για λογαριασμό της θεάς Κάλι, από τους οποίους έχουμε τη λέξη thugs για τους κακοποιούς και τους τραμπούκους.
 
Δεν θα μπορούσα να λείψω από ένα νήμα που συνδυάζει δύο μεγάλες μου αγάπες, τον Κίπλινγκ και τον Σαββόπουλο (που, καταπώς φαίνεται, πέταξε μια ακόμα πατάτα, αλλά από τις συγχωρητέες). Κατά σατανική σύμπτωση έτυχε να δω το καλοκαίρι την ταινία, η οποία φυσικά δεν έχει καμία σχέση με το ποίημα --κάπου στην τελική μάχη εμφανίζεται ο Κίπλινγκ (με το γνωστό μουστάκι, χωρίς να κατονομάζεται, ως δημοσιογράφος) και στην τελική σκηνή γράφει (ή απαγγέλλει, δεν θυμάμαι, το ποίημα). Και ναι, είναι σαφής ευθεία επιρροή του Ιντιάνα Τζόουνς. Ο Κάρι Γκραντ και άλλοι δυο φαντάροι με τάσεις προς την ανυποταξία (αντιγραφή από ένα άλλο τρίο του Κίπλινγκ) το σκάνε από το σύνταγμα για να ψάξουν ένα μυθικό θησαυρό σε κάποιο ναό, και πέφτουν στην παγίδα των Θαγκ. Τους ακολουθεί όμως ο Γκάνγκα Ντιν κλπ κλπ. Ο ηρωισμός του τελευταίου συνίσταται, κυρίως, ότι σκαρφαλώνει στην κορυφή του ναού και σαλπίζει με την τρομπέτα του κάτω από πυροβολισμούς, ειδοποιώντας το ιππικό για την παγίδα.

(Αν σας θυμίζει και κάτι άλλο, ναι, είναι η πρώτη σκηνή από το Πάρτι με τον Πήτερ Σέλλερς Ινδό κομπάρσο).

Θέλω όμως να προσθέσω, προς υπεράσπιση του Κίπλινγκ, ότι το συγκεκριμένο ποίημα (όπως και ο Κιμ, όπως και ένα άλλο μασονικού περιεχομένου: Outside -- "Sergeant! Sir! Salute! Salaam!" / Inside -- "Brother", an' it doesn't do no 'arm) δεν συνάδει ακριβώς με την κλασική εικόνα του αποικιοκράτη που έγραψε το White man's burden. Υπήρξε κάποιου είδους Verkafferung στην παιδική και νεανική του ηλικία στην Ινδία, δηλαδή.
 

pidyo

New member
Μα καλά κανείς δεν άκουγε Λιλιπούπολη; Το «γκαγκάν γκαγκάν, φόιερ» του Δόκτορα Δρακατώρ; Για μένα ήταν μια μάλλον εμβληματική φράση των παιδικών μου χρόνων.
 

bernardina

Moderator
Μα καλά κανείς δεν άκουγε Λιλιπούπολη; Το «γκαγκάν γκαγκάν, φόιερ» του Δόκτορα Δρακατώρ; Για μένα ήταν μια μάλλον εμβληματική φράση των παιδικών μου χρόνων.

Ωωωω! :eek: Τι έχω ξεχάσει, μοντιέ! :cry:
 

nickel

Administrator
Staff member
(Αν σας θυμίζει και κάτι άλλο, ναι, είναι η πρώτη σκηνή από το Πάρτι με τον Πήτερ Σέλλερς Ινδό κομπάρσο).
Χα χα χα! Όταν κοίταζα διαφημιστικά γιουτιουμπάκια της ταινίας, για να διαπιστώσω αν την έχω δει κι αν τη θυμάμαι, ενθουσιάστηκα που ανακάλυψα την έμπνευση για το Πάρτι! Τώρα που έχω την ταινία, θα κάνω και συγκρίσεις...
 

nickel

Administrator
Staff member
Ένα πράγμα που έμαθα από τον Gunga Din είναι ότι η σανσκριτική (ή η αμερικάνικη) προφορά των thugs είναι tugs. Tugs και Tugees ακούγαμε συνέχεια στην ταινία. Την προφορά επιβεβαιώνουν και διάφοροι ιστότοποι.

Βεβαιώθηκα επίσης ότι το αρχικό τετράλεπτο του Πάρτι είναι η απόλυτη διακωμώδηση της ηρωικής ενέργειας του Γκάνγκα Ντιν.

Η ταινία ήταν υπερπαραγωγή — η μεγαλύτερη ως τότε επένδυση της RKO και η ταινία που έκοψε τα περισσότερα εισιτήρια εκείνη τη χρονιά μετά το Όσα παίρνει ο άνεμος. Ωστόσο ήταν πολλά τα σημεία της ταινίας που με ξενέρωσαν. Οι ρυθμοί ήταν ενίοτε πολύ αργοί, τα στοιχεία της περιπέτειας και της κωμωδίας δεν είχαν κάτι το ξεχωριστό, οι μανιέρες του Κάρι Γκραντ δεν λειτουργούν όπως στις ταινίες Ξαναπαντρεύομαι τη γυναίκα μου (His Girl Friday) ή Αρσενικό και παλιά δαντέλα. Οι σώμα με σώμα μάχες δεν έχουν τίποτα το πειστικό. Ούτε οι ηρωισμοί ανοήτων που ξέρουν ότι έχουν το σκηνοθέτη με το μέρος τους. Τα τοπία είναι αμερικάνικα: περιμένεις να ξεπεταχτούν Ινδιάνοι, όχι Ινδοί. Εντάξει, και ο Γκάνγκα Ντιν ήταν Ρωσοεβραίος. Όταν πια άκουσα και τον αρχηγό των Θαγκς να μιλάει στους πιστούς της Κάλι σε αγγλικά χωρίς ίχνος ινδικής προφοράς, ένιωσα ότι ήθελα να θυσιαστώ εγώ πριν τον Γκάνγκα. Μου άρεσε ωστόσο ο Σκοτσέζος πρωταγωνιστής Victor McLaglen.
 
Top