Πρώτη φορά Αριστερά. Γενική;

nickel

Administrator
Staff member
Λέγαμε «πρώτη φορά Αριστερά» πριν από τις πρώτες εκλογές του 2015; Όχι σαν το «Και εγώ πριν λίγα χρόνια, δηλαδή σε μεγάλη ηλικία, οδήγησα για πρώτη φορά αριστερά» (2008). «Αριστερά» με κεφαλαίο Α. Το είχαμε πει επί ΠΑΣΟΚ; Εγώ δεν θυμάμαι τέτοιο πράγμα. Για πρώτη φορά το είδαμε στις μέρες μας και έμελλε να δώσει και συντομογραφία, ΠΦΑ.

Αμέσως αμέσως ξεκίνησαν οι δυσκολίες: Κάποιοι το έκαναν «Πρώτη φορά ΣΥΡΙΖΑ» ή, οι πιο ακριβολόγοι, «Πρώτη φορά ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ». Η «πρώτη φορά» δεν κράτησε πολύ, αφήστε που πολλοί θα ήθελαν να την ξεχάσουν, ήρθαν οι εκλογές του Σεπτέμβρη, και το αποτέλεσμα έβαλε το δίλημμα: «Πρώτη φορά Αριστερά» ή «Δεύτερη φορά Αριστερά»; Θα δούμε το φαινόμενο σαν ένα συνεχές, ένα continuum, ή θα καταστρέψουμε το σλόγκαν και θα αρχίσουμε να μετράμε τις θητείες σαν τους Λουδοβίκους;

Όμως αυτά τα μπερδέματα δεν είναι τίποτα μπροστά στο μπέρδεμα με την κλίση της έκφρασης.

Πολλοί, οι περισσότεροι, παίρνουν σαν βασικό ουσιαστικό της έκφρασης τη «φορά» και πιθανότατα το «Αριστερά» σαν επίρρημα, οπότε κλίνουν τη «φορά» και λένε στη γενική πτώση «της πρώτης φοράς Αριστερά». Ίσως πρόκειται απλώς για έλξη.

Άλλοι, οι λιγότεροι, έχουν αναλύσει την έκφραση σε «πρώτη φορά» = επιρρηματική έκφραση, σαν τον εμπρόθετο προσδιορισμό «για πρώτη φορά», και ουσιαστικό «Αριστερά», σαν βασική λέξη της έκφρασης, και έτσι στη γενική πτώση λένε «της πρώτη φορά Αριστεράς», όπως κλίνουν «η Άπω Ανατολή, της Άπω Ανατολής».

Ανάμεσα στις δύο αυτές θέσεις υπάρχουν αυτοί που κλίνουν και τις τρεις λέξεις και εκείνοι που δεν κλίνουν καμία.



Πείτε μου τώρα τι προτιμάτε εσείς και γιατί…
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Αν είναι να μην κλίνουν τίποτα, θα έπρεπε να είναι «του 'πρώτη φορά Αριστερά'» όχι «της πρώτη φορά Αριστερά».

Αυτό που προτιμώ εγώ είναι «της πρώτης φοράς Αριστεράς».
 

rogne

¥
"Της Πρώτη-Φορά-Αριστερά" (το συζητάω για τα ενωτικά, θα μπορούσαν και να λείπουν, εφόσον κρατάμε τα κεφαλαία αρχικά). Σαν να 'ταν λογότυπο δηλαδή, για να διατηρείται ο εμπαιγμός. Προσωπικά δεν θα ήθελα να κακολογήσω ούτε την "πρώτη" ούτε τη "φορά" ούτε την "Αριστερά" κλίνοντας εδώ οποιαδήποτε απ' τις τρεις λέξεις σαν να ήταν οι κανονικές. Υποθέτω δηλαδή ότι μπορεί στο μέλλον να υπάρξει κανονική "πρώτη φορά Αριστερά" για διάφορα πράγματα, μην τις κάψουμε τις λεξούλες...
 
Πράγματι, όπως λέει η Αλεξάνδρα, αν το αφήσεις άκλιτο πρέπει να πάει με "του".
Ώσπου να έρθει η άλλη, η κανονική αριστερά με το ISO, προτιμώ το "της Πρώτης Φοράς Αριστερά", αν και αναγνωρίζω ότι δεν στέκει παρά μόνο αν το πάρεις σαν επίρρημα ή σαν ελλειπτικό.
 

rogne

¥
Διατηρώ τις επιφυλάξεις μου για το ουδέτερο. Αν ήταν όνομα εταιρείας π.χ., δεν θα το κλίναμε ντε και καλά, αλλά θα βάζαμε "της", σωστά; Δεν αποκλείεται φυσικά και να το κλίναμε, και το όνομα και το άρθρο, δεν αντιλέγω.

Και μια απόπειρα συμβιβασμού των γενών (όταν δεν στέκεται/λέγεται μόνη της η φράση): "της 'Πρώτη Φορά Αριστερά' κυβέρνησης", αλλά "της κυβέρνησης του 'Πρώτη Φορά Αριστερά'". Εν αναμονή του ISO, πάντα. ;-)
 

Earion

Moderator
Staff member
της Πρώτη Φορά Αριστεράς

Όπου το πρώτη φορά είναι επιρρηματικός προσδιορισμός. Χωρίς ενδιάμεσα ενωτικά, που είναι καθαρός αγγλισμός (δεν ανήκουν στην τυπογραφική παράδοση της ελληνικής).
 
Top